อาการของโรคเชื้อราในช่องปาก

อาการที่พบได้บ่อยของการติดเชื้อราในช่องปาก คือ การมีฝ้าขาวข้นเป็นมันที่เยื่อเมือกในช่องปาก ซึ่งฝ้านี้จะมีลักษณะคล้ายนมข้น (เมื่อใช้ปากคีบจับดูจะอ่อนยุ่ยคล้ายฝ้าน้ำนม) ถ้าขูดหรือลอกฝ้าออกจะพบพื้นข้างใต้อักเสบเป็นสีแดง และบางครั้งอาจมีเลือดซึมออกมาได้เล็กน้อย

• มีคราบสีขาวที่ลิ้น กระพุ้งแก้ม หรือเพดานปาก ที่เหงือก และต่อมทอนซิล
• ลักษณะคราบขาวจะมีลักษณะคล้ายกับฝ้าในปาก
• ภายในช่องปากแดง หรือเป็นแผล จนส่งผลกระทบต่อการกลืนอาหารหรือการเคี้ยวอาหาร
• อาจมีเลือดออกซิบ ๆ มาจากบริเวณนั้นหากไปถู หรือขูด
• ผู้ที่ใส่ฟันปลอมอาจมีอาการปากแตกหรือเป็นรอยแดงที่มุมปาก
• รู้สึกปากแห้ง
• ลิ้นไม่ค่อยรับรู้รสชาติ

ฝ้าเหล่านี้จะกระจายเป็นหย่อม ๆ โดยมักจะพบที่ลิ้น กระพุ้งแก้ม และเพดานปากก่อนเสมอ และเมื่อเป็นมากขึ้นจึงพบได้กับเนื้อเยื่อทุกส่วนในช่องปาก ลำคอ คอหอยส่วนปาก คอหอย และอาจลามไปยังหลอดอาหาร กระเพาะอาหาร และปอดในรายที่เป็นรุนแรง

ทารก และหญิงให้นมบุตร ทารกที่เกิดเชื้อราภายในช่องปากจะมีปัญหาเรื่องการดูดนม และมีอาการหงุดหงิดได้ง่าย นอกจากนี้ ยังอาจแพร่เชื้อไปยังมารดาได้ผ่านทางการดูดนมแม่ ทำให้มารดามีอาการติดเชื้อราที่บริเวณหัวนม และมีอาการดังต่อไปนี้

• เกิดอาการคัน เจ็บ ที่บริเวณหัวนม
• หัวนมมีลักษณะแดง หรือแห้งแตกผิดปกติ
• ลานหัวนมมีลักษณะเงา เป็นขุย
• มีอาการเจ็บขณะที่ขณะหัวนมขณะที่ให้นมบุตร
• อาจมีอาการเจ็บร้าวลึกเข้าไปในหน้าอก

ในระยะแรก ๆ อาจไม่พบอาการอื่นร่วมด้วย และถ้าไม่สังเกตดี ๆ ก็อาจจะไม่เห็นฝ้าขาว

ส่วนในรายที่เป็นมากขึ้นอาจพบอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น มีอาการเจ็บหรือแสบที่รอยฝ้า เจ็บในช่องปากหรือลำคอ, กลืนลำบากหรือเจ็บเวลากลืน, ผู้ป่วยอาจรู้สึกคล้ายมีอะไรติดอยู่ในลำคอ, อาจมีไข้ต่ำ ๆ, ลิ้นไม่รับรู้รสชาติ, มีอาการเบื่ออาหาร เป็นต้น

ถ้าพบในทารกอาจทำให้ทารกไม่ดูดนมหรือร้องงอแง ในเด็กและผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพทั่วไปแข็งแรงดี มักไม่มีภาวะแทรกซ้อนจากโรคนี้เกิดขึ้น แต่ในผู้ป่วยบางรายอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนหรือผลข้างเคียงจากโรคเชื้อราในช่องปากได้ คือ

• เกิดอาการเจ็บปากหรือคอ ทำให้ผู้ป่วยกลืนแล้วเจ็บ ส่งผลทำให้รับประทานอาหารได้น้อยลงและมีอาการอ่อนเพลีย
• ในผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคต่ำ (โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยเอดส์) มักเป็นโรคเชื้อราในช่องปากอย่างรุนแรง เจ็บปากจนกินไม่ได้และขาดอาหาร บางรายเชื้ออาจลุกลามลงไปที่หลอดอาหาร ทำให้หลอดอาหารอักเสบ (Candidal esophagitis) มีอาการเจ็บหน้าอกเวลากลืน ทำให้กลืนลำบาก คลื่นไส้ อาเจียน กินอาหารไม่ได้ และขาดอาหารได้ นอกจากนี้เชื้อรายังอาจกระจายเข้าสู่กระแสเลือดไปยังอวัยวะต่าง ๆ ทั่วร่างกาย ทำให้เกิดการติดเชื้อร้ายแรง เช่น สมองอักเสบ ปอดอักเสบ หัวใจอักเสบ ไตอักเสบ เป็นต้น จนอาจเป็นเหตุทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
• ทารกที่เป็นโรคเชื้อราในช่องปาก หากดูดนมมารดา อาจทำให้เต้านมมารดาเกิดการอักเสบได้

โรคเชื้อราในช่องปาก

เชื้อราในช่องปาก / เชื้อราช่องปาก / เชื้อราในปาก (Oral candidiasis หรือ Oral candidosis, Oral thrush, Oropharyngeal candidiasis, Moniliasis, Muguet, Thrush) เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อราแคนดิดา (Candida) ทำให้มีเชื้อราสะสมในช่องปากจนเห็นเป็นฝ้าสีขาวข้นที่ลิ้น กระพุ้งแก้ม และเพดานปาก


เชื้อราแคนดิดา อัลบิแคนส์ (Candida albicans) หรือที่มักเรียกสั้น ๆ ว่า แคนดิดา (Candida) เป็นเชื้อราประจำถิ่นของผิวหนังและของเนื้อเยื่อในช่องปาก ลำคอ และอาจรวมไปถึงหลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำไส้ และที่อวัยวะเพศ ซึ่งมีอยู่ในร่างกายเป็นปกติธรรมดาอยู่แล้ว โดยในภาวะที่ร่างกายยังปกติเชื้อราชนิดนี้จะไม่เพิ่มจำนวนจนก่อให้เกิดโรคได้ เพราะยังมีเชื้อแบคทีเรียอีกหลายชนิดอยู่ด้วยกันที่ช่วยควบคุมไม่ให้เชื้อราแคนดิดาแบ่งตัวเพิ่มจำนวนขึ้นได้ 

แต่ในกรณีที่เกิดการเสียสมดุลระหว่างเชื้อราแคนดิดากับเชื้อแบคทีเรียประจำถิ่น (เช่น สาเหตุจากการกินยาปฏิชีวนะติดต่อกันนานจนทำให้เชื้อแบคทีเรียถูกทำลายหมด) หรือเกิดจากการที่ร่างกายมีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคต่ำหรือบกพร่อง ก็จะส่งผลให้เชื้อราแคนดิดาเป็นอิสระและแบ่งตัวเพิ่มจำนวนมากขึ้นจนก่อให้เกิดการติดเชื้อแล้วทำให้ร่างกายกลายเป็นโรคขึ้นมาได้ 

ซึ่งโรคจากการติดเชื้อราแคนดิดานี้ ถ้าเกิดที่เยื่อเมือกในช่องปาก ลำคอ คอหอย ก็จะเรียกว่า เชื้อราในช่องปาก (Oropharyngeal Candidiasis) ถ้าเกิดที่หลอดอาหารจะเรียกว่า เชื้อราในหลอดอาหาร (Esophageal Candidiasis) หรือถ้าเกิดที่อวัยวะเพศหญิงก็จะเรียกว่า เชื้อราในช่องคลอด (Vaginal candidiasis) เป็นต้น

โรคนี้เป็นโรคที่พบได้เรื่อย ๆ ไม่บ่อยนักในคนทุกเพศทุกวัยตั้งแต่ทารกแรกเกิดไปจนถึงผู้สูงอายุ แต่จะพบได้บ่อยในเด็กทารกอายุน้อยกว่า 1 เดือน ในผู้สูงอายุ และในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคต่ำ เช่น ผู้ป่วยเอดส์ ผู้ป่วยมะเร็ง ผู้ป่วยเบาหวาน ฯลฯ แต่จะไม่ค่อยพบในวัยรุ่นและในคนวัยหนุ่มสาวที่มีภูมิคุ้มกันปกติ

สาเหตุของโรคเชื้อราในช่องปาก

สาเหตุที่ทำให้เกิดการเสียสมดุลระหว่างเชื้อราแคนดิดา (Candida) และแบคทีเรียประจำถิ่นในช่องปากจนกลายเป็นโรคเชื้อราได้ คือ

• การรับประทานยาหรือใช้ยาบางชนิดที่ทำให้เชื้อราแคนดิดาสามารถแบ่งตัวได้มากขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน เช่น ยาปฏิชีวนะ ยาสเตียรอยด์ ยากดภูมิคุ้มกันต้านทานโรค ยาเคมีบำบัด หรือยาเม็ดคุมกำเนิดเป็นเวลานาน ๆ

• ร่างกายมีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคต่ำหรือบกพร่อง เช่น ผู้ป่วยเอดส์ ผู้ป่วยมะเร็ง ผู้ป่วยเบาหวาน ผู้สูงอายุ ทารก เด็กเล็ก (ซึ่งภูมิคุ้มกันยังสร้างได้ไม่เต็มที่)
• การได้รับยาสเตียรอยด์พ่นทางปากหรือทางจมูกเป็นเวลานาน เช่น ในผู้ป่วยโรคหืด เพราะจะทำให้ยาสเตียรอยด์ตกค้างในช่องปากได้อย่างต่อเนื่องจนส่งผลทำให้ติดเชื้อราได้ง่าย
• เกิดจากการฉายรังสีรักษา เพื่อรักษามะเร็งในอวัยวะส่วนศีรษะและลำคอ เช่น มะเร็งช่องปาก มะเร็งโพรงหลังจมูก มะเร็งคอหอยส่วนปาก

• เกิดจากภาวะปากแห้ง คอแห้ง เพราะจะส่งผลทำให้เชื้อราเพิ่มจำนวนมากขึ้นอย่างผิดปกติ

• ทารกติดเชื้อราชนิดนี้จากมารดาในขณะคลอด เช่น มารดาที่มีเชื้อราในช่องคลอดและคลอดบุตรทางช่องคลอดปกติ
• เกิดจากการให้นมบุตร โดยมักติดต่อกันไปมาระหว่างแม่และลูกจากการติดเชื้อราของแม่ที่หัวนม (จากการเปียกชื้นจากน้ำนม) หรือที่หัวจุกขวดนมที่ล้างไม่สะอาด และจะมีโอกาสเกิดได้สูงขึ้นเมื่อมารดาติดเชื้อราในช่องคลอดร่วมด้วย

• เกิดจากการใส่ฟันปลอม โดยเฉพาะฟันปลอมชนิดใส่เต็มปาก ซึ่งจะทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเยื่อเมือกในช่องปากจนเยื่อเมือกในช่องปากเสียการต้านทานโรค และยังรวมไปถึงการไม่รักษาความสะอาดฟันปลอมให้ดีพอ ซึ่งมักจะพบเชื้อราได้ที่เพดานบน และในผู้ที่ใส่ฟันปลอมทั้งวันทั้งคืนโดยไม่ถอดออกในช่วงก่อนเข้านอน

วิธีรักษาโรคเชื้อราในช่องปาก

IMAGE SOURCE : prawil.com


ยาทาเจนเชียนไวโอเลต หรือ ยาม่วง (Gentian violet) ในผู้ใหญ่ให้ใช้ชนิด 2% ส่วนในเด็กให้ใช้ชนิด 1% โดยให้ใช้สำลีก้านที่สะอาดจุ่มน้ำยาแล้วนำมาป้ายปากและลิ้นหรือบริเวณที่เป็นวันละ 2-3 ครั้งจนกว่าจะหาย

หรือใช้ยาไนสแตติน (Nystatin) ชนิดน้ำ (100,000 ยูนิต/มิลลิลิตร) ป้ายปากครั้งละ 1 มิลลิลิตร วันละ 4 ครั้งจนกว่าจะหาย แล้วให้ต่อไปอีก 48 ชั่วโมง

สำหรับผู้ใหญ่และเด็กโต อาจใช้ยาอมโคลไตรมาโซล (Clotrimazole troche) ขนาดเม็ดละ 10 มิลลิกรัม อมครั้งละ 1 เม็ด โดยให้อมในปากจนละลายหมดแล้วกลืน วันละ 5 ครั้ง ติดต่อกันเป็นเวลา 14 วัน

ยารับประทานคีโตโคนาโซล (Ketoconazole) ขนาด 200 มิลลิกรัม หรือยารับประทานฟลูโคนาโซล (Fluconazole) ขนาด 100 มิลลิกรัม ให้รับประทานวันละ 1 ครั้ง เป็นเวลา 2 สัปดาห์

การรักษาประคับประคองไปตามอาการ (เมื่อผู้ป่วยมีอาการอย่างไรก็ให้การรักษาไปตามอาการนั้น ๆ) เช่น ให้ยาแก้เจ็บคอ ให้บ้วนปากด้วยน้ำเกลือบ่อย ๆ และบ้วนทุกครั้งหลังการรับประทานอาหาร หรือถ้าผู้ป่วยมีอาการเจ็บคอมากจนรับประทานอาหารทางปากได้น้อยหรือรับประทานไม่ได้เลย การรักษาจะเป็นการให้สารอาหารทางหลอดเลือดดำ เป็นต้น

การรักษาหรือควบคุมโรคที่เป็นสาเหตุหรือการหลีกเลี่ยงสาเหตุ เช่น การรักษาควบคุมโรคเบาหวาน โรคหืด โรคเอดส์, การให้หยุดใช้ยาสเตียรอยด์, การให้หยุดยาปฏิชีวนะ เป็นต้น


3. สำหรับการดูแลตนเองเมื่อเป็นโรคเชื้อราในช่องปากหลังการไปพบแพทย์แล้ว คือ

3.1 ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์และพยาบาลอย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะการใช้ยาต่าง ๆ ที่ต้องรับประทานตามที่แพทย์สั่งให้ครบถ้วนถูกต้อง ไม่ขาดยา และไม่หยุดใช้ยาเอง แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้วก็ตาม

3.2 ห้ามขูดหรือลอกฝ้าออก เพราะอาจทำให้มีเลือดออกได้

3.3 บ้วนปากด้วยน้ำเกลือบ่อย ๆ และบ้วนทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร โดยอาจเป็นน้ำเกลือที่ใช้บ้วนปากจากโรงพยาบาล (Normal saline) หรือจะใช้เป็นเกลือละลายน้ำในสัดส่วนที่ไม่เค็มมากก็ได้ โดยการผสมเกลือประมาณ ½ ช้อนชา กับน้ำอุ่น 1 แก้ว ใช้กลั้วคอและบ้วนทิ้ง

3.4 รักษาความสะอาดในช่องปากด้วยการแปรงฟันวันละ 2 ครั้งหลังตื่นนอนตอนเช้าและก่อนเข้านอน ร่วมไปกับการใช้ไหมขัดฟัน 1 ครั้งก่อนแปรงฟันก่อนนอน และเปลี่ยนมาใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์และมีรสจืดเพื่อช่วยลดอาการแสบในช่องปากเมื่อแปรงฟัน เช่น ยาสีฟันเด็ก

3.5 ในกรณีที่ผู้ป่วยใส่ฟันปลอม ควรดูแลฟันปลอมให้สะอาดอยู่เสมอตามที่ทันตแพทย์แนะนำ

3.6 ในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นหญิงให้นมบุตรและ/หรือในกรณีโรคเกิดในเด็กที่ดื่มนมมารดาหรือดูดนมจากขวด ควรดูแลหัวนมของมารดาและหัวนม/ขวดนมของลูกให้สะอาดอยู่เสมอ (ในกรณีที่เด็กเป็นโรคเชื้อราในช่องปาก มารดาควรใช้ยารักษาโรคเชื้อราในช่องปากป้ายหัวนมมารดาพร้อม ๆ กันไปด้วย เพื่อป้องกันไม่ให้มารดาติดเชื้อ)

3.7 ดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 8-10 แก้ว เมื่อผู้ป่วยไม่มีโรคที่แพทย์ให้จำกัดน้ำดื่ม ทั้งนี้เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะปากแห้งและเพื่อไม่ให้ร่างกายขาดน้ำ

3.8 หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารหวาน ๆ เพราะจะทำให้เชื้อราเจริญเติบโตได้ดี

3.9 ผู้ป่วยไม่ควรซื้อยาต่าง ๆ มาใช้เอง โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะและยาสเตียรอยด์โดยไม่ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน

3.10 ควรรักษาสุขอนามัยพื้นฐานให้ดีและออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอตามควรกับสุขภาพ เพื่อให้ร่างกายมีสุขภาพแข็งแรง เพิ่มภูมิคุ้มกันต้านทานโรค

3.11 ไปพบแพทย์ตามนัดเสมอ และควรไปพบแพทย์หรือไปโรงพยาบาลก่อนนัดเมื่ออาการต่าง ๆ แย่ลง มีอาการผิดปกติที่ต่างไปจากเดิม รับประทานอาหารหรือดื่มน้ำได้น้อยหรือไม่ได้ มีอาการอ่อนเพลีย มีไข้ ท้องเสีย ไอมาก ระดับการรู้สึกตัวต่ำกว่าปกติ หรือเมื่อมีความกังวลในอาการที่เป็นอยู่


4. ภายหลังการรักษา โดยทั่วไปโรคนี้จะหายได้ภายใน 1-2 สัปดาห์ และโรคมักจะจำกัดอยู่เฉพาะการติดเชื้อในช่องปากเท่านั้น แต่ในกรณีที่ผู้ป่วยมีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคต่ำมาก เชื้ออาจลุกลามเป็นการติดเชื้อทั่วตัวจนเป็นเหตุทำให้เสียชีวิตได้


5. ในรายที่เป็น ๆ หาย ๆ เรื้อรัง หรือใช้ยารักษาแล้วยังไม่ได้ผล หรือสงสัยว่าเป็นโรคเอดส์ ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยและให้การรักษาที่เหมาะสมต่อไป (ถ้าพบว่าเป็นโรคเอดส์ จำเป็นต้องใช้ยารักษาเชื้อราให้ได้ผล เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงตามมา)

วิธีป้องกันโรคเชื้อราในช่องปาก

1. รักษาสุขอนามัยพื้นฐานให้ดี

2. รักษาความสะอาดในช่องปากด้วยการแปรงฟันวันละ 2 ครั้งหลังตื่นนอนตอนเช้าและก่อนเข้านอน ร่วมไปกับการใช้ไหมขัดฟัน 1 ครั้งก่อนแปรงฟันก่อนนอน และเปลี่ยนมาใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์และมีรสจืดเพื่อช่วยลดอาการแสบในช่องปากเมื่อแปรงฟัน เช่น ยาสีฟันเด็ก

3. ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพออย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว เมื่อไม่มีโรคที่แพทย์ให้จำกัดการดื่มน้ำ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะปากแห้ง

4. รักษาความสะอาดฟันปลอมตามที่ทันตแพทย์แนะนำอย่างสม่ำเสมอ

5. ในกรณีที่เป็นหญิงให้นมบุตรหรือเป็นเด็กบริโภคนมขวด ควรดูแลรักษาความสะอาดของหัวนมมารดาและหัวนม/ขวดนมของทารกอยู่เสมอ

6. ป้องกันและรักษาหรือควบคุมโรคต่าง ๆ ที่เป็นสาเหตุหรือเป็นปัจจัยเสี่ยง เช่น โรคเบาหวาน โรคเชื้อราในช่องคลอด โรคหืด

7. ไม่รับประทานยาอย่างพร่ำเพรื่อ โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะและยาสเตียรอยด์ที่ไม่ควรซื้อยามารับประทานเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน

8. ไม่แนะนำให้รับประทานยาป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำของเชื้อรา เนื่องจากการให้ยาเมื่อเป็นโรคแล้วยังสามารถรักษาได้ผลดี แต่สำหรับผู้กลับมาเป็นซ้ำบ่อย ๆ แพทย์อาจให้รับประทานยาฟลูโคนาโซล (Fluconazole) วันละ 100-200 มิลลิกรัม

9. ออกกำลังกายตามควรกับสุขภาพอย่างสม่ำเสมอเป็นประจำ

ลิ้นเป็นฝ้า (White Tongue)

ไม่ใช่โรคแต่เป็นหนึ่งในอาการชั่วคราวที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ป่วย เกิดจากการสะสมของแบคทีเรียหรือเชื้อรา รวมกับเซลล์ที่ตายแล้วซึ่งติดอยู่ระหว่างตุ่มเล็ก ๆ บนเนื้อลิ้น


อาการของลิ้นเป็นฝ้า

บนผิวลิ้นจะปรากฏเป็นปื้นหรือรอยสีขาว อาจมีอาการเจ็บ หรือลักษณะอื่น ๆ ของลิ้นเกิดการเปลี่ยนแปลงไปร่วมด้วยหรือไม่ก็ได้

ทั้งนี้อาการลิ้นเป็นฝ้าไม่ใช่โรคหรืออาการร้ายแรง มักจะอยู่เพียงชั่วคราว แต่ถ้าหากอาการลิ้นฝ้ายังไม่หายไปหลังจากที่ผู้ป่วยใช้แปรงสีฟันแปรงลิ้นบริเวณที่เป็นสีฝ้าขาวเบา ๆ หรือหลังจากดื่มน้ำจำนวนมาก หรือเป็นนานว่า 2 สัปดาห์ อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อหรืออาการร้ายแรงอื่น ๆ ได้ด้วย

สาเหตุของลิ้นเป็นฝ้า

สาเหตุของอาการลิ้นเป็นฝ้านั้นเกิดจากการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อรา รวมกับเซลล์ที่ตายแล้ว โดยเกิดจากการที่ปุ่มรับรสพองโต และในบางกรณีมีการอักเสบที่ปุ่มเหล่านั้นด้วย

สาเหตุที่ทำให้เกิดการพองโตหรือการอักเสบรวมทั้งอาการลิ้นเป็นฝ้าประกอบด้วยอาการปากแห้ง ช่องปากไม่ได้รับการทำความสะอาดอย่างเหมาะสม การสูบบุหรี่ หรือการใช้ยาสูบ การดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ อาการไข้ หายใจทางปาก โรคหัวใจพิการแต่กำเนิดในผู้ใหญ่ การรับประทานอาหารแต่อาหารนิ่มหรือบดจนละเอียด และการระคายเคืองในช่องปากจากขอบฟันคม ๆ หรืออุปกรณ์เกี่ยวกับฟัน นอกจากนี้ ลิ้นเป็นฝ้ายังเกิดจากโรคหรือภาวะอื่น ๆ ที่สำคัญได้อีก เช่น


เชื้อราในปากซึ่งเป็นการติดเชื้อของเชื้อราภายในปาก จากเชื้อแคนดิดา (Candida Yeast) มักเกิดขึ้นบ่อยในผู้ป่วยวัยทารกหรือวัยสูงอายุ เชื้อราในปากอาจก่อให้เกิดความรู้สึกแสบร้อนร่วมกับขุยสีขาวบนลิ้นที่สามารถขูดออกได้

ทั้งนี้เชื้อราในปากอาจเกิดขึ้นได้ง่ายหากผู้ป่วยเป็นโรคเบาหวาน ใช้ยาปฏิชีวนะบ่อย ใส่ฟันปลอม หรือมีระดับภูมิคุ้มกันต่ำ อย่างการติดเชื้อเอชไอวีและโรคเอดส์
ลิ้นลายแผนที่ (Geographic Tongue) 

ซึ่งปกติแล้วลิ้นธรรมดาจะมีปุ่มรับรสเล็ก ๆ (Papillae) สีชมพูหรือขาวขึ้นปกคลุม คล้ายกับตุ่มขนสั้น ๆ แต่สำหรับลิ้นลายแผนที่ปุ่มรับรสเหล่านั้นจะหายไปเหลือเพียงลิ้นที่ราบเรียบ มีลายสีแดงคล้ายกับเกาะซึ่งมีขอบนูนเล็กน้อยดูเหมือนรูปแผนที่ทั้งนี้ลิ้นลายแผนที่ไม่ใช่อาการรุนแรงต่อร่างกายและไม่เกี่ยวกับการติดเชื้อโรคมะเร็งแต่อย่างใด

โรคฝ้าขาว (Leukoplakia) เกิดจากการทับถมของโปรตีนเคอราติน รวมทั้งการผลิตเซลล์จำนวนมากจากช่องปากจนเกิดเป็นรอยสีขาวปรากฏบนเนื้อลิ้น อาจเป็นผลจากการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไปร่วมกับการสูบบุหรี่ 

ถึงแม้ว่าปกติแล้วโรคฝ้าขาวจะไม่เป็นอันตราย แต่ในบางกรณีก็อาจกลายเป็นโรคมะเร็งได้ โดยมากจะพบในกรณีที่ผู้ป่วยเป็นโรคฝ้าขาวนานหลายปีซึ่งอาจนานถึง 10 ปี

โรคไลเคนพลานัสในช่องปาก (Oral Lichen Planus) ที่เกิดจากการทำงานผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน แม้ว่าโดยทั่วไปแล้วผู้ที่ป่วยเป็นโรคไลเคนพลานัสในช่องปากเพียงเล็กน้อยจะไม่รู้สึกเจ็บปวด

แต่ในบางกรณีก็อาจรู้สึกแสบร้อน รวมถึงเจ็บปวดบริเวณเหงือก หรือพบรอยที่สร้างความปวดในบริเวณกระพุ้งแก้มในช่องปากได้

โรคซิฟิลิส (Syphilis) ซึ่งเกิดจากการทำออรัลเซ็กซ์ให้คนที่มีเชื้ออยู่แล้ว โดยก่อให้เกิดแผลเล็ก ๆ บนลิ้นแต่ไม่สร้างความเจ็บปวด มักเกิดขึ้นหลังจากการได้รับเชื้อตั้งแต่ 10 วันไปจนถึง 3 เดือนและหากไม่ได้รับการรักษาอาจก่อให้เกิดรอยขาวบนลิ้นซึ่งเรียกว่าฝ้าขาวจากซิฟิสิสได้

มะเร็งช่องปาก เกิดจากการเติบโตของเซลล์มะเร็งบริเวณภายในช่องปาก
มะเร็งลิ้น (Tongue Cancer) มักเกิดจากเซลล์สแควมัสชนิดผอมแบน (Squamous Cells) ที่พบบนผิวลิ้นของผู้ป่วย ทั้งนี้กระบวนการรักษาจะแตกต่างกันไปตามแต่ชนิดของเซลล์มะเร็งนั้น ๆ

การวินิจฉัยลิ้นเป็นฝ้า

ถึงแม้ว่าอาการลิ้นเป็นฝ้าจะมองเห็นได้ด้วยตนเอง ถ้าหากระยะเวลาผ่านไปมากกว่าส 2 สัปดาห์แต่ผู้ป่วยพบว่าอาการลิ้นเป็นฝ้ายังไม่หายโดยไม่ทราบสาเหตุ ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์เพื่อการวินิจฉัยหาสาเหตุหรือความเป็นไปได้ของโรคอื่น ๆ ซึ่งอาจแตกต่างกันไปตามแต่กรณี โดยอันดับแรกแพทย์อาจวินิจฉัยอาการในช่องปากของผู้ป่วยเบื้องต้น

การรักษาลิ้นเป็นฝ้า

าการลิ้นเป็นฝ้าเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุซึ่งส่งผลต่อวิธีการรักษาให้แตกต่างกันไปตามแต่กรณีของสาเหตุโรค หากผู้ป่วยพบว่าลิ้นเป็นฝ้าเกิดขึ้นจากเชื้อราในปากอาจรักษาได้ด้วยการใช้ยาต้านเชื้อรา ซึ่งมีตัวยาหลายรูปแบบทั้งแบบอม แบบเจล แบบยาน้ำใช้ทาโดยตรงในช่องปาก หรือยารับประทาน โดยทั่วไปมักใช้ระยะเวลาในการรักษาราว 7-14 วัน การใช้ยาอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงแม้ว่าจะพบได้น้อยก็ตาม เช่น รู้สึกคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง และท้องเสีย ในขณะที่อาการลิ้นเป็นฝ้าจากลิ้นลายแผนที่ (Geographic Tongue) ผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องรักษาแต่อย่างใด

การป้องกันอาการลิ้นเป็นฝ้า

ผู้ป่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอาการลิ้นเป็นฝ้าได้หลายวิธี ทั้งการป้องกันความเสี่ยงต่อการเกิดลิ้นเป็นฝ้าโดยทั่วไป ซึ่งมักเกี่ยวกับการดูแลรักษาสุขภาพและความสะอาดของช่องปากในชีวิตประจำวันอย่างถูกวิธี เช่น การแปรงฟัน การใช้น้ำยาบ้วนปาก ไหมขัดฟัน รวมถึงการแปรงลิ้น




สำหรับการป้องกันอาการลิ้นเป็นฝ้าที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราในช่องปาก ทำได้โดยการหมั่นบ้วนปาก การแปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง

การทำความสะอาดฟันปลอมในทุก ๆ วัน ระมัดระวังอาหารที่บริโภคในแต่ละวันโดยเฉพาะการควบคุมปริมาณน้ำตาลหรือยีสต์ การควบคุมระดับน้ำตาลสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน การรักษาโรคเชื้อราในช่องคลอด และหมั่นพบแพทย์

และแม้ว่าโรคฝ้าขาว (Leukoplakia) และโรคไลเคนพลานัสในช่องปากไม่สามารถป้องกันได้ แต่สำหรับโรคฝ้าขาว ผู้ป่วยเฝ้าระวังการกลายเป็นมะเร็งลิ้นหรือมะเร็งในช่องปากได้

ส่วนโรคซิฟิลิสผู้ป่วยสามารถลดโอกาสในการติดเชื้อได้ด้วยการป้องกันการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ ไม่ว่าจะเป็นการสวมใส่ถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์ทั้งทางช่องปาก ช่องคลอด และทวารหนัก ใช้แผ่นยางอนามัย (Dental Dam) ทุกครั้งที่ทำออรัลเซ็กซ์ หลีกเลี่ยงการใช้อุปกรณ์ที่ใช้ในการร่วมเพศ (Sex Toys) ที่ไม่สะอาด


ส่วนการป้องกันอาการลิ้นเป็นฝ้าที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ป่วยโรคมะเร็งช่องปากและลิ้น ผู้ป่วยอาจดื่มแอลกอฮอล์แค่พอควรเนื่องจากแอลกอฮอล์สร้างความระคายเคืองให้ช่องปากจนเกิดเซลล์มะเร็งได้ รวมทั้งการเลิกใช้ยาสูบทุกประเภท หมั่นตรวจสุขภาพช่องปาก รวมทั้งการเลือกรับประทานผักผลไม้ที่อุดมด้วยสารต้านอนุมูลอิสระและวิตามินซึ่งมีส่วนช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งช่องปากได้

สุขภาพที่แข็งแรงจะต้านทานเชื้อโรคที่จะเข้ามาหาเรา ดังนั้นอาหารที่รับประทานจึงเป็นสิ่งสำคัญ หากท่านคิดว่าทานอาหารที่มีประโยชน์มีปริมาณและสัดส่วนที่ครบเหมาะสมกับร่างกายทุกวันๆ แล้ว เราก็ดีใจด้วย



Cr. Pobpad, Mthai



 แต่หากไม่เป็นเช่นนั้นก็ขอแนะนำ..สกัดจากธรรมชาติ..โกเรจินส์..อาหารเสริมเพื่อสุขภาพ เพื่อร่างกายของทุกคน
 

ส่วนประกอบใน 1 เม็ด ประกอบด้วย

สารสกัดมาตรฐานโสม.................150 มก.
สารสกัดจากเห็ดหลินจือ..............150 มก.
นมผึ้ง (Royal Jelly).....................100 มก.
สารสกัดจากถั่งเช่า.......................100 มก.
เบต้ากลูแคนจากยีสต์ 85%.........100 มก.
แอล ซิสเตอิน...............................100 มก.
แคลเซี่ยมแอสคอร์เบต 97% .....74.84 มก.
สารสกัดจากเมล็ดองุ่น.................30 มก.
สารสกัดจากเปลือกสน.................30 มก.


ติดต่อ..เล็ก..092 451 5905..คลิ๊กเลย!

หน้าแรก

บทความอื่นๆ